اصول برگزاری اردوی دانش آموزی

اساساً شخصیت هر فرد در عمیق ترین ابعاد و گسترده ترین دامنه های آن با فعالیت های آزادانه و داوطلبانه، شکل می گیرد. فعالیت های اردویی و بازدید دانش آموزان به عنوان یک فعالیت روشمند و هدفدار با مشارکت و تعامل مربیان و دانش آموزان و اولیای آنان به منظور تحقق بخش اعظمی از نیازهای اجتماعی، فرهنگی، عاطفی، جسمی و ... دانش آموزان انجام می شود.
مقصود از اردو، سفر دسته جمعی گروهی از دانش آموزان با مقاصد علمی، آموزشی، فرهنگی، زیارتی، سیاحتی و ورزشی است که با مجوز مراجع ذی ربط برگزار می شود.

ـ  اهداف  اردو
1 ـ ایجاد بستر مناسب برای تمرین یک زندگی دسته جمعی منبعث از ارزش های اخلاقی و اسلامی
2ـ تقویت و تحکیم بنیه ی اعتقادی، اخلاقی اعضا
3 ـ کسب تجربه در زمینه های مختلف اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی
4 ـ کمک به فرآیند اجتماعی شدن و ارتقای مهارت های اجتماعی
5 ـ ایجاد زمینه ی مناسب برای رشد و شکوفایی استعدادهای فردی
6 ـ افزایش آگاهی های عمومی در زمینه ی تاریخ، جغرافیا و فرهنگ ایران و آشناسازی شرکت کنندگان با تاریخ و تمدن ایران و اسلام
7 ـ گسترش و تعمیق مهارت های فردی و ارتقای سطح هوشیاری و قدرت درک و دریافت شرکت کنندگان
8 ـ جهت گیری ویژه برای تعمیق روحیه ی وطن خواهی و دلبستگی به کشور
9 ـ آشناسازی شرکت کنندگان با شرایط معیشتی مردم در مناطق محروم

ـ سیاست های ناظر بر برگزاری اردو:
1 ـ برنامه ریزی در برگزاری اردوها باید منجر به تقویت و گسترش معیارها و ارزش های اخلاقی و اسلامی شود
2 ـ جذابیت، تنوع، نشاط و شادابی و نیز مشارکت فعالانه ی شرکت کنندگان مورد توجه قرار گیرد
3 ـ برنامه ها مطابق با نیازهای عاطفی، اجتماعی و جسمی شرکت کنندگان در جنسیت و مقاطع مختلف تحصیلی باشد.
4 ـ دوره های آموزشی مستقیم و غیرمستقیم کوتاه مدت در برخی اردوهای خاص مورد توجه قرار گیرد.
5 ـ در برگزاری اردو می بایست تمهیدات و اقدامات مقتضی به منظور تأمین کامل امنیت فردی و جمعی شرکت کنندگان پیش بینی و اعمال شود.

ـ انواع اردو و بازدید:
الف : بر اساس مدت:
ـ یک روزه : که معمولاً از بامدادشروع و تا شامگاه پایان می پذیرد.
ـ چند روزه : این اردوها به مدت بیش از یک روز و با بیتوته برگزار و البته شامل دانش آموزان پیش دبستانی و دبستانی نمی شود.

ب : بر اساس موقعیت جغرافیایی
ـ درون شهرستانی
ـ برون شهرستانی( درون و برون استانی )
ـ برون مرزی

ج : بر اساس سطح برگزاری :
 ـ مدرسه ای
ـ منطقه ای
ـ استانی
ـ قطبی ( چند منطقه یا استان )
ـ کشوری

د : بر اساس موضوع :
ـ اردوهای تشکیلاتی
ـ تلاش و سازندگی
ـ آموزشی، علمی و پژوهشی
ـ زیارتی و سیاحتی
ـ ورزشی
ـ فرهنگی و هنری
ـ آمادگی دفاعی
ـ بهداشتی
ـ امداد و نجات
ـ تربیتی و تفریحی
 ـ گردشگری
 ـ احیای مهارت های فردی و اجتماعی دانش آموزان استثنایی
ـ اردوی ترکیبی
ـ عبادی و سیاسی
ـ دیدار با شخصیت ها و ...
ـ بازدیدها و عیادت ها و ...

البته به جهت تشکیلاتی بودن فعالیت های اتحادیه ی انجمن های اسلامی دانش آموزان، برگزاری اردوهای تشکیلاتی حائز اهمیت است. بر این اساس می توان اردوهای تشکیلاتی را بر اساس اهداف زیر دسته بندی نمود:

الف- اردوهای شناسایی و کشف
وقتی تعدادی عضو جدید وارد مجموعه ای می شوند، در اولین مرحله باید برای سازماندهی، با توجه به ملاک های مجموعه، گزینش شده تا حداقل های ورود را داشته باشند
در مرحله اول با روش هایی مانند بررسی فرم های تکمیل شده عضویت، برگزاری کمیسیون توجیهی، مصاحبه، مشورت با دوستان فرد و ... به شناسایی فرد می پردازیم.  شناسایی در اصل حدس و گمانی است که ما در مورد خصوصیات فرد می زنیم. مثلاً حدس می زنیم فرد صبور و با پشتکاری است. ولی باید این امر به ما ثابت شود. بنابر این با تدارک این اردو حدس خود را به یقین تبدیل خوهیم کرد. ملاک هایی مانند اهل کار گروهی بودن، اهمیت به نماز جماعت، تأثیر گذاری مثبت و ... به راحتی در اردوهای شناسایی و کشف قابل مشاهده است.
برای انجام این اردوها، نیازمند تیمی ورزیده هستیم تا تک تک رفتارهای شرکت کنندگان را به طور نامحسوس زیر نظر بگیرند.

ب- اردوهای جذبی
در اردوهای جذبی، اولویت اول اردو، برگزاری برنامه های جذاب و مفرح است. زیرا می خواهیم ثابت کنیم خیلی باحال هستیم و مجموعه ای متنوع داریم. بنابر این برگزاری مسابقات ورزشی متنوع مانند فوتبال و طناب کشی و ... و برگزاری جنگ های شادی از ضروریات این اردوهاست. لذا باید به طراحی مسابقات جدید و نشاط آور پرداخت.

ج- اردوهای آموزشی
این اردوها زمانبندی (سین) فشرده ای دارند. در طول روز می توان 4  تا 5  برنامه آموزشی را در لیست قرارداد، بنابراین باید اعضا، نسبت به اهمیت تشکیلات توجیه بوده تا برنامه ها برایشان جذاب باشد.  اعضا در 4 محور فکر و اندیشه، معنویت و اخلاق، مهارت و توانایی، کار تشکیلاتی بایستی آموزش ببینند.

ـ مراحل مقدماتی برگزاری یک اردو:
1ـ بررسی و تأیید برنامه های پیشنهادی اردو
2 ـ بررسی و تأیید محتوا، مکان مناسب، زمان و مدت برگزاری اردو و بازدید
3 ـ تأمین منابع مالی پیش بینی شده
تذکر : طبق دستورالعمل اجرایی اردو و بازدید دانش آموزی وزارت آموزش و پرورش، دستگاه ها و نهادهایی مانند اتحادیه جز در ساعات آموزشی می توانند بر اساس قوانین و مقررات داخلی، مجاز به برگزاری اردو برای اعضای خود هستند. اما برگزاری اردو در ساعات آموزشی، مستلزم رعایت مقررات جاری آموزش و پرورش می باشد.
4 ـ بررسی و تأیید امنیت کامل برنامه های پیشنهادی
5 ـ انتخاب سرپرست و تأیید عوامل اجرایی اردو
6 ـ اطلاع رسانی به اولیای دانش آموزان در خصوص موضوع ، اهداف، برنامه ها ، مکان و مدت اردو و امکانات اردو و وسیله ی نقلیه
7 ـ کسب اطلاع کتبی از بیماری های خاص دانش آموزان
8 ـ اخذ رضایت نامه ی کتبی از پدر یا قیم قانونی دانش آموزان و احراز صحت امضا و اثر انگشت
9ـ فراهم کردن امکانات و اعتبارات مورد نیاز برنامه و در اختیار قرار دادن آ ن ها به سرپرست اردو
10 ـ بررسی و تأیید محل برگزاری اردو و بازدید
11 ـ دسته بندی دانش آموزان شرکت کننده در اردو، ترجیحاً در قالب گروه های 7 نفره

ـ عوامل اجرایی اردو:
1 ـ سرپرست: فردی که مسئولیت اجرای کلیه مراحل اجرایی و برنامه های اردو و بازدید را برعهده دارد. که ترجیحاً برخوردار از تجربه ی کافی در زمینه ی ارویی باشد.
2 ـ مربی : فردی است که در زمینه فعالیت های آموزشی و تربیتی اشتغال داشته و با برخورداری از تجربه و توانایی لازم برای انجام وظایف محوله از سوی مسئول مربوطه ضمن همکاری و هماهنگی با سرپرست، و حضور مستمر و همراهی با دانش آموزان، ایجاد نظم و هماهنگی و هدایت و اجرای برنامه های اردو را بر عهده دارد. او در پایان اردو با ارزیابی فردی و گروهی دانش آموزان، گزارشی از اردو تهیه و به مسئول مربوطه ارائه می نماید. 
اردو دقیقاً از لحظه سوار شدن اعضا در وسایل نقلیه آغاز شده و تا زمانی که آخرین نفر به منزلش برگردد جریان دارد. مربی  باید برای تک تک این لحظات برنامه داشته باشید.
شرکت کنندگان در مسیر ، انرژی سرشاری دارند و وظیفه مربی هدایت درست آن است.
مربی با توجه به قابلیت های اردوگاه، شرکت کنندگان را در گروه هایی 7  تا 27 نفره تقسیم نموده و برای هر کدام سرگروهی از اعضای تیم خود در نظر بگیرد. این کار کنترل آنها را آسان تر کرده و انگیزه ی کار گروهی را در آنها بالا می برد.
اگر زمان برگزاری اردو بیش از یک روز باشد برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه در ارتقای سطح کیفی اردو مؤثر است. در افتتاحیه، ضمن خیر مقدم به شرکت کنندگان می توان از یک سخنران استفاده نمود. حتماً مقررات اردو، در افتتاحیه تبیین شود.
در اختتامیه می توان به جمع بندی برنامه های اردو پرداخته و با توجه به هدف اردو، نتیجه گیری کرد.
از مشارکت تمام دانش آموزان در اجرای مراسم مانند برگزاری نماز جماعت و ... استفاده نمود.  در نهایت از تبلیغات در محیط اردوگاه و مدیریت بحران ها غفلت نکرد.

ـ یک اردوی ایمن

برای افزایش ضریب اطمینان و امنیت برنامه های اردویی و بازدیدی و به منظور صیانت دانش آموزان و عوامل اجرایی از هر گونه آسیب و خطر احتمالی، رعایت نکاتی اهمیت دارد:
ـ دانش آموزان و کلیه ی عوامل اجرایی از بیمه ی گروهی استفاده نمایند.
ـ وسایل نقلیه، سالم و مناسب ، دارای معاینه ی فنی و بیمه سرنشین بوده و متناسب با مسیر و نوع سفر و توجه به فصل سال انتخاب شود.
ـ ظرفیت قانونی وسیله ی نقلیه رعایت شود.
ـ استفاده از وسایل نقلیه ی ریلی به لحاظ برخورداری از ایمنی بیشتر، تأکید می شود.
ـ راننده شرایط لازم از حیث ظاهری ، جسمی و اخلاقی و روحی مناسب را داشته و نسبت به حساسیت کار و برخورد تربیتی با دانش آموزان توجیه شود.
ـ از برگزاری اردو در شرایط آب و هوایی نامناسب پرهیز شود
ـ در اجرای برنامه های کوه پیمایی، دریا، استخر، پارک جنگلی از مربیان متخصص در آن رشته استفاده شود!
ـ از برگزاری اردو در رودخانه های عمیق و خروشان، صخره ها و کوه های مرتفع، جاده ها و ریل قطار و شنا در رودخانه ها پرهیز گردد!
ـ در صورت بروز حوادث احتمالی، هشدار مقامات مسئول را جدی گرفته شود!
ـ محل مراجعت دانش آموزان همان محل عزیمت آن است. در صورت تأخیر مراتب به اطلاع اولیای دانش آموزان رسانده شود.
ـ در برگزاری اردو و بازدید، تفکیک دانش آموزان از نظر دوره¬ی تحصیلی و جنسیت الزامی است.
ـ برای برگزاری اردوها ترجیحاً از اردوگاه های تربیتی استفاده شود.
ـ کلیه ی تجهیزات اردویی خصوصاً جعبه ی کمک های اولیه را به همراه داشته باشید.